OPEN BEWUSTZIJN (OPEN AWARENESS)
Bij deze vorm van meditatie richt je de aandacht niet op een specifiek object (bijvoorbeeld het rijzen en dalen van de buik) maar rust je direct in wat genoemd wordt een Open Bewustzijn.
Terwijl je zit, ben je aanwezig voor wat er ook ontstaat. Dat kan bijvoorbeeld een geluid, een beeld, een gedachte, een emotie of een sensatie in het lichaam zijn. Alles wat maar in het bewustzijn opkomt. Je laat de dingen die in je bewustzijn opkomen, gewoon komen en gaan. De enige ‘activiteit’ bestaat eruit ervoor te zorgen dat je niet meegaat in een verhaallijn en dat je niets probeert vast te houden of weg te duwen.
Deze manier van mediteren sluit heel direct aan bij wat de Boeddha ‘de tweede pijl’ heeft genoemd. Je wilt die tweede pijl vermijden, dat verhaal, het lijden dat gepaard gaat met een van zichzelf al pijnlijke ervaring. John Kabat-Zinn zei het zo: “Pijn is onvermijdelijk, lijden is optioneel”. We kunnen niet voorkomen dat we moeilijke emoties en gevoelens hebben, maar we kunnen wel voorkomen dat ze verergeren door ze te voeden. De pijn hoeft geen lijden te worden. Wanneer je bijvoorbeeld een emotie opmerkt, vooral een moeilijke emotie, ben je je er eenvoudig van bewust dat er een moeilijke emotie in het bewustzijn is opgekomen en je laat deze zijn eigen manifestatie in het lichaam hebben. Je probeert er niet bij betrokken te raken, je maakt het niet ‘ik’, ‘mij’ of ‘van mij’, maar laat het zich gewoon manifesteren. Elke emotie (elk geluid, elke gedachte etc.) heeft een tijdslimiet. Elke emotie(elk geluid, elke gedachte etc.) die opkomt, zal op zijn eigen tijd weer verdwijnen. Wanneer je er niet bij betrokken raakt, er niet over nadenkt en het niet terugplaatst in het verleden of projecteert op de toekomst, zal elke emotie (elk geluid, elke gedachte etc.) komen en gaan.
Open Awareness meditatie wordt vaak geassocieerd met de metafoor van de geest als een blauwe hemel. De beoefenaar moet de wolken (alles wat opkomt in het bewustzijn) observeren. Die wolken komen op en verdwijnen weer in die verder open en onbegrensde ‘blauwe hemel’. (de ware aard van het bewustzijn)
Open Awareness meditatie kun je ook de brede, panoramische, lens van het bewustzijn noemen, in tegenstelling tot concentratie meditatie, die te vergelijken is met een macro lens.
Als concentratie meditatie (samatha) onze macro lens is en Open-Awareness onze groothoek lens is, kan Inzicht meditatie (vipassana) onze standaard lens zijn. Opmerkzaamheid (of: mindfulness) is het gelukkige medium tussen concentratie en open-bewustzijn meditaties. Het is de evenwichtige samenvoeging van die twee.